De revalidatie van een enkelbreuk kan een grote invloed hebben op het dagelijks leven. Je zelfstandigheid en mobiliteit zijn tijdelijk fors beperkt. De zwaarte van de revalidatie verschilt per soort fractuur.

In dit artikel bespreken we de revalidatie van een Weber fractuur. Dit is een breuk van de buitenkant van de enkel. De revalidatie kan tussen de twee en twaalf maanden duren, afhankelijk van het type Weber fractuur en of je geopereerd bent of niet.

Dit artikel is een deel van het e-book: “Herstel van een Weber fractuur” en is gericht op personen die (recent) een enkelbreuk hebben opgelopen en daarvan moeten herstellen, maar het kan ook nuttig zijn voor hun omgeving. In dit artikel lees je kennis onder andere over wat een Weber fractuur precies inhoudt, handige tips en hulpmiddelen, voedingsadviezen voor bij een Weber fractuur en hoe je opnieuw je fysieke belastbaarheid opbouwt naar gewenst niveau.

Wil je meer nuttige informatie lezen over het herstel van een Weber fractuur zoals over onder andere het voorkomen van complicaties, pijnmanagement, fases van weefselherstel bij een botfractuur, beweging- en leefstijladviezen en meer? Bekijk dan het e-book “Herstel van een Weber fractuur”.

Bekijk e-book

 

Inhoud van dit artikel:

Anatomie van de enkel

Om je Weber fractuur beter te begrijpen, is het nuttig om te weten hoe je enkels zijn opgebouwd. Het enkelgewricht bestaat eigenlijk uit twee gewrichten: het bovenste spronggewricht en het onderste spronggewricht.

Het bovenste spronggewricht bestaat uit de uiteinden van de tibia (je scheenbeen) en fibula (je kuitbeen). Onder deze botten zit een botstuk genaamd de talus. Deze drie botstukken vormen het bovenste spronggewricht en zorgen voor de bewegingen plantairflexie en dorsaalflexie. Deze bewegingen voer je uit als je op je tenen gaat staan (plantairflexie) en als je op je hakken loopt (dorsaalflexie).

Het onderste spronggewricht bestaat uit de talus en de calcaneus (je hielbeen). Dit gewricht zorgt voor het zijwaarts bewegen van je voet zoals het naar binnen bewegen (inversie of supinatie) en het naar buiten bewegen (eversie of pronatie). Wanneer gesproken wordt over “door je enkel gaan” of een enkel die “dubbel klapt”, wordt vaak bedoeld een inversietrauma.

Anatomie enkel bij uitleg Weber fractuur

 

Anatomie op röntgenfoto

Onderstaand is twee keer dezelfde röntgenfoto te zien. Het linkerdeel van beide röntgenfoto's betreft een vooraanzicht van een linkervoet. Het rechterdeel van de röntgenfoto's betreft een zijaanzicht van de binnenkant van dezelfde linkervoet.

Op de onderste uiteinden van de tibia en fibula bevindt zich een uitstekend botstuk genaamd: malleolus. Het uitsteeksel op de tibia heet de malleolus medialis, en het uitsteeksel op de fibula heet de malleolus lateralis. Deze uitsteeksels zijn de bobbels op je enkels aan de binnen- en buitenkant die vaak duidelijk te zien zijn en voelbaar.

Bij een Weber fractuur is er een breuk van de buitenkant van je enkel, in het gebied van de malleolus lateralis en/of de fibula.

Anatomie malleoli Weber fractuur
Anatomie enkel BSG OSG

Soorten Weber fracturen

Bij een Weber fractuur is er een breuk aan de buitenzijde van je enkel. Je fibula heeft een fractuur opgelopen. Dit kan in de malleolus medialis zijn of het deel van de fibula daarboven. Er zijn drie categorieën Weber fracturen. Hoe hoger in de fibula de fractuur, hoe zwaarder vaak de Weber fractuur is. Indien de syndesmose is beschadigd kan het zijn dat er een operatie benodigd is om dit te herstellen. De syndesmose is een  vezelige band/peesplaat die je scheenbeen en kuitbeen, de tibia en fibula, met elkaar verbind.

Weber A fractuur

Een Weber A fractuur is de laagste en lichtste vorm van de Weber classificatie. Hierbij is alleen het botuitsteeksel van je enkel, de malleolus lateralis, gebroken. Er is geen schade aan de syndesmose. Een Weber A fractuur heeft doorgaans geen operatie nodig om te herstellen. Meestal wordt er een brace aangelegd voor een aantal weken.

 

Weber B fractuur

Een Weber B fractuur is een zwaardere fractuur van Weber A. Deze breuk ligt hoger op de fibula dan bij een Weber A fractuur. Hierbij is een groter deel van de fibula gebroken en een deel van de syndesmose gescheurd. Indien de fractuur stabiel is en dus het gebroken deel van de fibula nog op elkaar staat, kan de breuk vaak zonder operatie worden hersteld. In dat geval wordt er meestal gekozen voor een gipsperiode van een aantal weken. Indien de fractuur instabiel is wordt er vaak een operatie uitgevoerd om de fibula te herstellen.

 

Weber C fractuur

Bij Weber C fractuur is de zwaarste vorm van een Weber fractuur. Hierbij is een groter deel van de fibula gebroken dan bij een Weber B fractuur, en is de syndesmose ook gescheurd, vaak meer dan bij een Weber B fractuur. Een Weber C fractuur heeft doorgaans altijd een operatie nodig om te herstellen.

In nogmaals dezelfde röntgenfoto (vooraanzicht van een linker enkel) is te zien dat de categorie van de Weber fractuur afhankelijk is van de hoogte van de fractuur op de fibula en bijkomende beschadiging van de syndesmose, de vezelige band/peesplaat tussen je scheenbeen en kuitbeen.

Type Weber fracturen

Behandel mogelijkheden: opereren of niet?

Net als bij veel andere breuken kan een Weber fractuur worden behandeld met een conservatief of operatief beleid. Bij een conservatief beleid wordt er niet geopereerd, maar gebruik gemaakt van een brace of gips. Een operatief beleid houdt, zoals de naam al aangeeft, een operatie in. De keuze tussen een conservatieve of operatieve behandeling hangt af van verschillende factoren, zoals het type Weber fractuur, de aanwezigheid van een open botbreuk en de mate van beschadiging van de syndesmose of andere structuren in de enkel.

Een conservatief beleid

Een conservatieve behandeling heeft over het algemeen de voorkeur bij het herstellen van een Weber fractuur, mits dit mogelijk en verantwoord is. Bij een operatie wordt namelijk door de ingreep ook schade toegebracht aan de voet. Deze extra schade kan de kans op complicaties, zoals een infectie, vergroten (1).

Een conservatieve behandeling is mogelijk en verantwoord wanneer er sprake is van een gesloten fractuur. Dit houdt in dat er géén botweefsel door de huid steekt. De gebroken botstukken moeten nog netjes tegen elkaar aan liggen om goed te kunnen genezen en om geen standsafwijkingen te krijgen.

Ook is het van belang dat er intern in de voet geen andere schade is, zoals bij de syndesmose, de vezelig band/peesplaat tussen je scheenbeen en kuitbeen. Voornamelijk Weber A fracturen worden conservatief behandeld, en in sommige gevallen ook Weber B fracturen bij de afwezigheid van verdere interne schade.

Bij een conservatief beleid wordt gebruik gemaakt van een brace of gips voor een aantal weken. In sommige gevallen bij een brace of loopgips mag de patiënt het been direct belasten, vaak wel met het gebruik van krukken. Luister hiervoor goed naar het advies van je behandelend arts of fysiotherapeut.

Een operatief beleid

Een operatief beleid wordt ingezet als een conservatieve behandeling niet mogelijk is. Dit is altijd het geval bij open botbreuken waarbij botweefsel door de huid steekt en wanneer gebroken botstukken niet meer netjes op elkaar liggen waardoor deze niet goed kunnen genezen. Een Weber C fractuur moet bijna altijd geopereerd worden. Ook een Weber fractuur A of B wordt geopereerd indien er naast beschadigd botweefsel ook beschadiging is aan de syndesmose of andere banden in je voet.

Tijdens de operatie worden gebroken botstukken weer aan elkaar gepositioneerd met schroeven en eventueel plaatjes. Een gescheurde syndesmose kan ook gerepareerd worden.

Na de operatie krijgt de patiënt voor een aantal weken een brace om de voet heen en krukken. Indien de patiënt een “Walker” als brace krijgt, kan er vaak wat meer en verder gelopen worden, ook met krukken.

Handige (ergonomische) hulpmiddelen en tips voor thuis bij een Weber fractuur

Thuisherstel na een enkelbreuk kan uitdagend zijn, maar met de juiste hulpmiddelen, tips en ergonomische aanpassingen kun je het jezelf wat makkelijker maken.

Hulpmiddelen voor thuis: 

      • Krukken: vaak noodzakelijk na een Weber fractuur.
      • Rollator: handig bij het verplaatsen van voorwerpen, doordat je een bord of kopje thee op het rollatorblad kunt plaatsen.
      • Bad- en toiletbeugels: bieden extra steun en veiligheid in de badkamer. Voornamelijk benodigd wanneer je al moeite had om op te staan vanaf het toilet of uit bad.
      • Toiletverhoger: maakt het gemakkelijker om op te staan van het toilet. Voornamelijk benodigd wanneer je al moeite had om op te staan vanaf het toilet.
      • Douchestoel en antislipmat: bieden extra veiligheid in de badkamer.
      • Een comfortabele stoel: zorg voor een fijne stoel waar je lekker in zit.
      • Krukje: als je iets in je been of voet hebt gebroken, is een krukje handig om het gebroken been op te leggen. Dit bevordert de bloedcirculatie en vermindert zwelling.
      • Grijpstok: handig als je moeilijk bij de grond kunt komen.

Tips voor thuis:

    • Werkhoogte: zorg dat tafels, bureaus en werkbladen op een comfortabele hoogte zijn om overbelasting te voorkomen.
    • Veilige omgeving: verwijder thuis losse kleedjes, kabels en andere obstakels. Zorg voor ruime looppaden en goede verlichting.
    • Comfortabele kleding: draag kleding waarin je makkelijk kunt bewegen en jezelf makkelijk kunt aan- en uitkleden.
    • Noodnummers: maak een lijst van belangrijke telefoonnummers, zoals die van je huisarts, orthopeed, fysiotherapeut, thuiszorg, huishoudelijke hulp en naaste familie.

Voedingsadviezen voor botbreuk herstel

Een goed uitgebalanceerd dieet is van belang voor een optimaal genezingsproces van botfracturen. Voeding speelt een sleutelrol bij het leveren van de noodzakelijke bouwstoffen en energie die het lichaam nodig heeft voor herstel. Belangrijke voedingsadviezen zijn:

  • Eet volgens de Schijf van Vijf
    dit is het belangrijkste advies. Probeer te eten volgens de Schijf van Vijf voor een solide basis in je voedingspatroon en je algemene gezondheid. Dit helpt je ook om de andere adviezen hieronder effectiever toe te passen. Focus eerst op het verkrijgen van voedingsstoffen uit je voeding, en overweeg supplementen pas als blijkt dat je alsnog een tekort hebt.

  • Consumeer voldoende kilocalorieën
    Dit advies is belangrijk voor een ieder, maar extra relevant als je ondergewicht hebt. Voldoende calorieën zijn belangrijk voor de cel opbouw in je gehele lichaam.

  • Consumeer voldoende eiwitten
    Eiwitten zijn essentieel voor de opbouw en het herstel van veel soorten weefsels in je lichaam.

  • Consumeer voldoende calcium
    Calcium is cruciaal voor de gezondheid en opbouw van botten.

  • Consumeer voldoende vitamine D
    Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de opname van calcium in je lichaam.

  • Hydrateer. Drink voldoende water
    Goede hydratatie is belangrijk voor de orgaanfunctie, het immuunsysteem, het voorkomen van infecties, obstipatie en trombose.

  • Bij open botbreuk of na een operatie: consumeer voldoende vitamine C
    Vitamine C is belangrijk voor de wondgenezing.

  • Bij open botbreuk of na een operatie: consumeer voldoende vitamine A
    Vitamine A ondersteunt de wondgenezing en helpt bij het voorkomen van infecties.
Gezonde voeding bij botbreuk

De status van je enkel en voet na de periode van gips, een brace of spalk

Na een enkelbreuk zullen er altijd enkele veranderingen in mobiliteit, coördinatie en kracht optreden in je voet, enkel, onderbeen en bovenbeen. Dit komt zowel door het letsel zelf als door de noodzakelijke periode van rust en immobilisatie waarin je jouw gehele been minder bewoog.

Pijn, een zeurend gevoel en tintelingen in je enkel en voet

De pijn die je ervaart komt zowel door het lichamelijke letsel als door de periode van twee tot zes weken waarin je jouw enkel en voet minder bewoog. Dit kan oncomfortabele sensaties veroorzaken in de voet, die soms door kunnen trekken naar onderbeen en tenen.

Pijn is een complex proces dat beïnvloed wordt door verschillende factoren. Na de breuk zijn er verschillende soorten cellen actief in het getroffen gebied, waaronder ontstekingscellen. Deze dragen bij aan fenomenen zoals hyperalgesie (verhoogde gevoeligheid voor pijn) en allodynie (waarbij normale prikkels als pijn worden ervaren). Deze sensaties zullen na verloop van tijd afnemen.

Daarnaast kan zwelling druk en beklemming veroorzaken, wat leidt tot tintelingen (paresthesieën). Deze tintelingen kunnen op verschillende plekken in je been plaatsvinden. Ook deze sensaties zullen geleidelijk afnemen naarmate de tijd vordert.

Een verminderde mobiliteit van je enkel en voet

Door het letsel en de periode van rust en immobilisatie kan er stijfheid ontstaan in enkel, voet en onderbeen. Dit kan zich uiten in een vermindering van de mobiliteit, ofwel lenigheid. Je kan je voet minder goed bewegen en misschien voelt je voet wel “op slot”. Deze sensaties zijn normaal na het verwijderen van gips, een brace of spalk. Vaak duurt het een aantal maanden voordat de mobiliteit volledig hersteld.

Om de mobiliteit te herstellen, wordt direct na de immobilisatieperiode gestart met dagelijkse rustige beweegoefeningen voor enkel, voet, tenen en onderbeen.

Een verminderde spierkracht van je enkel, voet en been

Tijdens het afbouwen van hulpmiddelen zoals krukken, een brace of spalk zal je merken dat de kracht van je enkel, voet en been aanzienlijk zal zijn verminderd. Wat voorheen makkelijke activiteiten waren zoals het lopen op je tenen voelt nu zwaar aan of is misschien wel onmogelijk. Deze afname van kracht komt door het lichamelijke letsel en de afname van spierkracht door de noodzakelijke rust- en immobilisatieperiode.

In de weken en maanden die volgen, zal je spierkracht langzaam terugkeren. Dit is vaak een langzaam proces dat maanden duurt en geduld en oefentherapie vereist. Bij Weber B en C fracturen kan het proces van volledig krachtherstel zes tot twaalf maanden in beslag nemen. Het oppakken van je dagelijkse bezigheden kan ook bijdragen aan het herstel van kracht.

Soms blijft er een klein krachtverschil tussen je aangedane enkel en je andere, gezonde enkel. In de meeste gevallen heeft dit weinig invloed op dagelijkse activiteiten. Het is belangrijk te weten dat een klein krachtverschil, zelfs na het afronden van de revalidatie, nog steeds getraind kan worden als je hier aandacht aan blijft besteden.

Wist je dat?

In Nederland jaarlijks 175.000 botbreuken worden geregistreerd?

De meest voorkomende fractuurlocaties polsen, heupen en ruggenwervels zijn?

De directe medische zorgkosten van breuken oplopen tot honderden miljoenen euro’s per jaar?
Hierbij zijn nog geen werkverzuimkosten mee gerekend.

Het opnieuw opbouwen van je fysieke belastbaarheid na een Weber fractuur

Zoals je zojuist hebt gelezen kan er door de eerste rustperiode na een Weber fractuur pijn, een verminderde mobiliteit en afgenomen spierkracht ontstaan. Dit gebeurt in het gebroken lichaamsdeel maar kan bij lichamelijke inactiviteit ook plaatsvinden in andere delen van je lichaam. Je spiermassa is in omvang en kracht afgenomen, soms voelen gewrichten minder soepel. Je fysieke belastbaarheid is aanzienlijk afgenomen en moet weer worden opgebouwd. 

De eerste stap: het verbeteren van de lenigheid en mobiliteit van je enkel en voet

De eerste stap voor het opbouwen van je fysieke belastbaarheid is het starten met het terugwinnen van lenigheid en mobiliteit van je voet, ook wel "Range of Motion" genoemd. Met gedoseerde en rustige beweeg-, rek- en strek oefeningen stimuleer je om spieren, pezen en bindweefsel soepeler te maken. Ook verhoog je de bloedcirculatie in je enkel en voet, wat bijdraagt aan het afvoeren van zwelling en afvalstoffen. Het terugwinnen van een volledige lenigheid en mobiliteit kan maanden tot soms een jaar in beslag nemen, afhankelijk van het type Weber fractuur.

Wanneer je voet voldoende lenigheid en mobiliteit heeft om met minimale beperking een aantal stappen te kunnen zetten, wordt gestart met de tweede stap: het versterken van de enkel, voet en onderbeen. Het doel is om zoveel mogelijk kracht en stabiliteit terug te winnen. Met opnieuw gedoseerde krachtoefeningen worden spieren en pezen versterkt. Het terugwinnen van een volledige kracht en stabiliteit kan ook maanden tot soms een jaar in beslag nemen, afhankelijk van het type Weber fractuur.

Een oefeningenschema voor het terugwinnen van lenigheid en mobiliteit, coördinatie, kracht en stabiliteit van je enkel, voet en onderbeen na een Weber fractuur vind je in ons e-book.

Bekijk e-book


De terugkeer naar werk, sport en hobby's

Na de eerste fase van het opnieuw opbouwen van je fysieke belastbaarheid ben je in staat om thuis zelfstandig te functioneren. Echter, activiteiten zoals sporten, (zware) arbeid, of intensieve hobby's kunnen nog steeds beperkt zijn. Om deze activiteiten weer volledig te kunnen uitvoeren, is het belangrijk om je volledige fysieke belastbaarheid terug te winnen.

Hoelang dit proces zal duren, hangt af van de ernst van de fractuur, de snelheid van genezing, je therapietrouw, en je persoonlijke doelen. Zoals eerder vermeld, kan het herstel tot het punt waarop je je weer volledig jezelf voelt soms langer dan een jaar duren. In deze langdurige periode is het cruciaal om de leefstijladviezen en oefeningen consequent vol te houden. Dit vergt discipline en inzet, maar op de lange termijn zal dit zijn vruchten afwerpen.

Steeds zwaarder trainen...

Het is belangrijk om het aangedane lichaamsdeel bloot te stellen aan zwaardere fysieke prikkels. Je lichaam heeft steeds sterkere signalen nodig om je spieren verder te versterken. Dit betekent echter niet dat je altijd zeer intensief moet trainen. Wel is het noodzakelijk om geleidelijk de intensiteit van je oefeningen op te voeren. Voorbeelden hiervan zijn: het wekelijks, of om de week, verhogen van het trainingsgewicht bij een fitnessapparaat met 1,25-2,5 kg. Of het wekelijks toevoegen van één herhaling per set van een oefening. Bijvoorbeeld: waar je eerder 4 sets van 10 herhalingen bij een squat uitvoerde, werk je nu geleidelijk toe naar 4x11, 4x12, 4x13, enzovoort.

...En doortrainen

Naarmate de weken en maanden verstrijken, zullen je oefeningen zwaarder worden. In de praktijk zien wij, als fysiotherapeuten, dat de patiënten die graag bewegen en sporten veel voldoening halen uit deze fase van de revalidatie. De afgelopen maanden hebben zij fysieke activiteit gemist, wat nu deels kan worden ingehaald. Voor degenen die minder enthousiast zijn over sport en beweging ligt een afname in therapietrouwheid op de loer. Het is belangrijk om te beseffen dat deze periode nog steeds van cruciaal belang is voor een optimaal herstel.

Een ander belangrijk aspect is dat je lichaam, door de blootstelling aan zwaardere fysieke prikkels, nog steeds de juiste voeding nodig heeft om goed te kunnen herstellen. Voldoende eiwitten, calcium en vitamine D blijven van groot belang, net als andere leefstijlfactoren zoals voldoende slaap.

Je fysiotherapeut zal je blijven begeleiden totdat je jouw sport, zware fysieke arbeid, of hobby weer veilig kunt oppakken. Vaak wordt op dat moment de fysiotherapie beëindigd. Het volledig op niveau komen in je sport gebeurt meestal zelfstandig, zonder verdere begeleiding. De fysiotherapeut zal inschatten of je in staat bent om dit zelfstandig te bereiken en in overleg met jou bepalen wanneer de fysiotherapie kan worden afgerond.

Langdurige en mogelijk blijvende restklachten na een Weber fractuur

Globaal gezien zal 90-100% van het lichamelijk herstel plaatsvinden in de twaalf maanden na het ontstaan van de enkelbreuk. De snelheid van de revalidatie is sterk afhankelijk van het type Weber fractuur. Door je revalidatie serieus te nemen en je aan voorgeschreven adviezen te houden, vergroot je de kans op volledig herstel op de lange termijn. Echter, zelfs als je je strikt aan voorgeschreven adviezen houdt en fysiotherapie volgt, is er zelfs dan nog altijd een kans aanwezig dat je niet volledig herstelt.

Een voorkomende blijvende restklacht is een verminderde mobiliteit van de enkel, voornamelijk na een Weber B fractuur. Indien je een Weber B of C fractuur hebt opgelopen, heb je vaak automatisch ook schade aan de syndesmose, een vezelige band/peesplaat die je scheenbeen en kuitbeen, de tibia en fibula, met elkaar verbind. De syndesmose is belangrijk voor de stabiliteit van je enkel. Een gescheurde syndesmose kan gehecht worden, maar wordt in sommige gevallen niet gerepareerd. Het gevolg hiervan kan zijn dat een enkel minder stabiel is geworden.

Bij voornamelijk Weber B of C fracturen kan het lang duren voordat de spierkracht weer volledig is hersteld. Dit proces kan zes tot twaalf maanden in beslag nemen. Het komt voor dat patiënten in mindere mate therapietrouw worden aan oefeningen en oefentherapie, voornamelijk wanneer het doel om naar een sport terug te keren ontbreekt. In deze gevallen wordt vaker een blijvend verminderde spierkracht teruggezien. Echter kan deze verminderde spierkracht altijd weer hersteld worden door weer te beginnen aan spierversterkende oefeningen.

 

E-book “Herstel na een Weber fractuur”

Het volledige e-book “Herstel na een Weber fractuur” is gebaseerd op 21 wetenschappelijke bronnen, geschreven in heldere patiëntentaal. Ben je benieuwd naar meer waardevolle informatie en tips om jouw herstel nog effectiever te maken en te optimaliseren? Neem dan een kijkje bij dit e-book.

✅ Alle informatie voor jouw revalidatie
✅ Onderbouwde adviezen in heldere taal
✅ Praktische leefstijl tips voor effectief herstel

Bekijk e-book

Bronvermelding

E-book voor elk soort botbreuk

Naast dit specifieke e-book voor het herstel van een Weber fractuur bieden wij ook het algemene e-book "Botbreuk herstel" aan met tips en adviezen die gelden voor elk soort botbreuk.